Honden communiceren met hun lichaam en met hun gedrag. Ze communiceren op die manier met soortgenoten, maar ook met ons. In dit artikel wordt een bepaald type gedrag, de zogenaamde verzoenende gebaren en het conflictvermijdend gedrag, nader onder de loep genomen.
Verzoenende gebaren en conflictvermijdend gedrag
Verzoenende gebaren en conflictvermijdend gedrag, zijn gedragingen die jouw hond inzet om een situatie (lees interactie met een ander individu) te kalmeren, de druk van de ketel te halen, of in goede banen te leiden.
Je hond kan dit gedrag laten zien in situaties zoals:
- Jouw hond wordt benaderd door een andere hond, en om een conflict te vermijden laat jouw hond verzoenende gebaren zien
- Jouw hond ligt rustig in de bank te slapen en jij loopt recht op jouw hond af om naast hem of haar te gaan zitten
- Jij gaat over jouw hond heen hangen, bijvoorbeeld om het tuigje bij je hond aan te doen
- De dierenarts stapt om je hond af om een medische handeling te verrichten
Er zijn nog tal van andere situaties waarin honden dit gedrag vertonen. Bovenstaande voorbeelden zijn bedoeld om je een beetje een idee te geven.
Conflictvermijdend gedrag kan nogal eens verkeerd geïnterpreteerd worden. Een voorbeeld hiervan is honden die schuldig lijken te kijken. Denk aan de situatie waarin jouw hond conflictvermijdend gedrag bij jouw thuiskomst laat zien. Als jij dan verder de kamer in kijkt zie je dat jouw hond iets kapot heeft gemaakt of misschien onzindelijk is geweest. Het lijkt nu misschien dat jouw hond zich schuldig voelt over zijn eerdere gedrag. Dit is absoluut niet het geval. Wanneer jouw hond zich zo gedraagt in deze situatie, anticipeert jouw hond in dat geval op eerdere reacties van jou (of iemand anders) in een soortgelijke situatie. Waarschijnlijk is jouw hond in het verleden bestraft toen jij (of iemand anders) thuiskwam en de chaos in je huis aantrof.
Het inzetten van conflictvermijdend gedrag kan dus gebaseerd zijn op de situatie zelf, maar ook op basis van opgedane ervaringen met soortgelijke situaties in het verleden.
Er zijn 2 verschillende vormen van conflictvermijdend gedrag
- Actief conflictvermijdend gedrag (de Engelse term appeasement). In dit geval vertoont jouw hond een verhoogde activiteit en een verlaging van zijn lichaamshouding. Je hond gaat in dit geval bewust op zoek naar aandacht van degene aan wie hij deze signalen aanbiedt.
- Passief conflictvermijdend gedrag. In dit geval vertoont jouw hond juist een verminderde activiteit en ook een verlaagde lichaamshouding. In dit geval wil jouw hond juist dat de aandacht die hij krijgt (of denkt te krijgen) verdwijnt. Je hond wil juist de aandacht van hemzelf afleiden.
In beide gevallen vertoont jouw hond deze gedragingen vanuit een gevoel van onzekerheid. Jouw hond weet niet waar hij aan toe is, hij is onzeker over de situatie en wil een conflict voorkomen. Jouw hond wil de bevestiging dat alles oké is tussen hem en degene naar wie jouw hond dit gedrag laat zien.
Voorbeelden van actieve conflictvermijdende gedragingen zijn:
- snuffelen,
- likken,
- opspringen,
- pootje heffen,
- schraapbewegingen maken met een voorpoot (bijvoorbeeld jouw hond ‘pakt’ jouw arm met zijn of haar voorpoot),
- kronkelen als een wokkel
- en spelbogen maken.
Je hond vertoont hierbij een lage lichaamshouding met oren die naar achteren/omlaag gaan en een verlaagde staarthouding, waarbij de staart wel druk kan kwispelen. Je kunt (vormen van) dit gedrag bijvoorbeeld zien bij jouw thuiskomst of wanneer jouw hond een andere, bekende hond ontmoet.
Voorbeelden van passieve conflictvermijdende gedragingen zijn:
- bevriezen,
- wegkijken,
- je hond maakt zich klein,
- laat oogwit zien
- of gaat plat op de grond liggen (met de buik op de grond, of zelfs op de rug met de buik omhoog).
Sommige honden kunnen ook deemoedsplasjes doen. Ook tijdens passief conflict-vermijdend gedrag vertoont jouw hond een lage lichaamshouding. De oren kunnen helemaal plat tegen het hoofd gedragen worden en ook de staart kan helemaal onder de buik verdwijnen.
Hoe kun je op een gepaste manier reageren op dit gedrag van je hond?
Wanneer jouw hond actief conflictvermijdend gedrag vertoont bij jouw thuiskomst, dan is het altijd verstandig je hond aandacht te geven. Je hond heeft juist behoefte aan bevestiging, en wanneer jij je hond gaat negeren (bijvoorbeeld omdat je dat opspringen echt irritant vindt), vergroot je misschien juist het onzekere gevoel van je hond. Wanneer je dit gedrag van jouw hond niet prettig vindt (zoals het opspringen), kun je je vooral richten op het voorkomen van dit gedrag. Bijvoorbeeld door bij binnenkomst zelf ook een lage houding aan te nemen (door te hurken). Of door je hond (eerst in andere, makkelijkere situaties) te leren zitten op commando en dit vervolgens (na de juiste opbouw), van je hond vragen bij jouw binnenkomst (en je hond hier uiteraard voor te belonen).
Wanneer jouw hond passief conflictvermijdend gedrag vertoont, naar jou, andere mensen of honden, dan is het altijd een goed idee om uit te zoeken waaróm jouw hond deze (benadering van) individuen als een bedreiging ervaart. Vervolgens kun je je eigen gedrag aanpassen, of ervoor zorgen dat je hond niet meer in deze (voor hem of haar) te spannende situatie wordt gebracht. Het kan dan raadzaam zijn met je hond te gaan werken aan zijn mogelijke angst voor mensen of honden.
Credits
Dit artikel is geschreven door Sylvia Aerts, gediplomeerd gedragsdeskundige bij Online hondenschool Wel Fair.